Depeche Mode to jeden z tych zespołów, przy których — niezależnie od tego, czy wychowałeś się na kasetach magnetofonowych, czy playlistach ze Spotify — prędzej czy później pojawi się pytanie: które albumy są naprawdę ponadczasowe? W ich bogatej dyskografii (liczącej dziś piętnaście studyjnych krążków) łatwo się zgubić, dlatego poniżej znajdziesz subiektywny przegląd czterech płyt, które moim zdaniem zasługują na wyróźnienie.

Violator (1990)

Krótko mówiąc: „Violator” to punkt zwrotny nie tylko w karierze grupy, lecz także w całej historii muzyki elektronicznej. Album, na którym gitary i syntezatory kleją się w jeden mroczny, ale przebojowy organizm, sprzedał się w ponad 15 mln egzemplarzy i do dziś prowadzi niemal wszystkie rankingi „best of Depeche Mode”. Rzadko zdarza się równowaga pomiędzy eksperymentem a radiowym hitem, a tu mamy aż cztery single, w tym nieśmiertelne „Enjoy the Silence”.

W szerszej perspektywie „Violator” pokazuje, jak zespół definitywnie wyemancypował się z łatki „synth‑popowej kapeli dla klubowiczów. Producent Flood i inżynier dźwięku François Kevorkian postawili na minimalistyczne, ale piekielnie selektywne brzmienie, przestrzeń pomiędzy bębnami a gitarą Martina Gore’a w „Personal Jesus” daje więcej powietrza niż niejeden współczesny miks. Równie mocno działały teledyski Antona Corbijna, dzięki którym zespół zyskały wizualny sznyt kojarzony dziś z całym nurtem dark‑wave.

Premiera albumu odbyła się na progu lat 90., chwilę przed „Nevermind” Nirvany i ”Joshua Tree” U2. Depeche Mode udowodnili nim, że elektroniczne instrumenty mogą nieść ten sam emocjonalny ładunek co gitarowy rock, a jednocześnie pozostać taneczne. Nieprzypadkowo wielu producentów techno przyznaje, że to właśnie „Violator” otworzył im oczy na możliwości samplowania gitar i przesterów.

Music for the Masses (1987)

Jeśli „Violator” był koronacją, to „Music for the Masses” było bezkompromisową drogą do tronu. Płyta zatytułowana przewrotnie — przecież muzyka Depeche Mode wcale nie brzmiała „dla mas” — poszerzyła brzmienie zespołu o monumentalne warstwy chóralne i sample nagrywane w… kamieniołomach. Singlowe „Never Let Me Down Again” do dziś regularnie zamyka setlisty koncertów i uchodzi za najpotężniejszy live‑moment w całej dyskografii.

W produkcji dominuje industrialna perkusja kontrastująca z melodyjnymi refrenami. Daniel Miller (szef wytwórni Mute) wspominał, że sesje nagraniowe trwały do późnej nocy, bo zespół dopieszczał każdy szum i pogłos. Efekt? Album brzmi przestrzennie nawet na budżetowych słuchawkach. I choć skala dźwięku była większa niż kiedykolwiek wcześniej, teksty Gore’a pozostały intymne: samotność wielkich miast, cielesność i duchowe pęknięcia. To właśnie ta mieszanka sprawiła, że albumy Depeche Mode stały się emocjonalnym soundtrackiem dla outsiderów końca lat 80.

Dla fanów historii audio warto dodać, że „Music for the Masses” było jednym z pierwszych mainstreamowych wydawnictw zmiksowanych częściowo w technologii „5.1 surround” na potrzeby kinowych pokazów wideo. Choć dziś traktujemy to jako ciekawostkę, w 1987 roku podobny ruch sygnalizował, że DM swobodnie żonglują formatami i traktują album nie tylko jako zbiór piosenek, ale też jako imersyjne doświadczenie.

Black Celebration (1986)

W wywiadach członkowie zespołu nie raz przyznawali, że to tutaj odnaleźli „prawdziwe ja”. „Black Celebration” zrezygnował z popowej lekkości wcześniejszych płyt i zanurzył się w gotyckiej, neonowo‑miejskiej atmosferze. Utwór tytułowy otwiera album dźwiękiem rozstrajającego się samplera, który błyskawicznie stawia słuchacza w mrocznym labiryncie. Dziś wielu fanów uznaje ten krążek za początek „świętej czwórki” — czterech płyt z lat 1986‑1993, które zdefiniowały dyskografię zespołu.

Produkcja Garetha Jonesa była pionierska: korzystano z taśmowej manipulacji wokali nagranych przez Dave’a Gahana, które następnie przepuszczano przez efekty analogowe i ponownie samplowano — tworząc warstwy dziś uważane za prekursorów glitch‑popu. Nietypowe rytmy (np. drewniane uderzenia w „A Question of Time”) budowały napięcie, a jednocześnie zachęcały do tańca. Ten dualizm między mechaniką a emocją idealnie wpisał się w zimnowojenny klimat Europy Środkowej, co częściowo tłumaczy kultowy status płyty w Polsce.

W szerszym ujęciu „Black Celebration” pokazał, że płyty Depeche Mode mogą funkcjonować jak noir‑owe opowieści dźwiękowe. Każdy numer jest osobnym aktem, a całość układa się w narrację o alienacji i pragnieniu odkupienia. Nic dziwnego, że recenzenci takich magazynów jak „Mojo” czy „NME” nazywali album „soundtrackiem do końca świata, na który warto czekać”.

Songs of Faith and Devotion (1993)

Tu Depeche Mode postawili wszystko na jedną kartę: zamknęli się w willi w Madrycie, zbudowali studio w salonie, a Dave Gahan nagrywał wokale, stojąc w… kręgu świec. Efekt? Najbardziej gitarowa (i zarazem najbardziej „grunge’owa”) z płyt, na której elektronika spotyka żywe bębny Alana Wildera. Otwarcie „I Feel You” wybrzmiało w stacjach radiowych obok Nirvany i Pearl Jam, udowadniając, że DM potrafią konkurować z falą amerykańskiego rocka.

Technicznie album jest wyjątkowo gęsty: loopowane sample perkusyjne splatają się z gitarowymi riffami, a całość spaja gospelowy chór w „Condemnation”. Zespół skorzystał z wczesnej wersji Pro Tools, by automatyzować efekty w czasie rzeczywistym – co w 1993 roku było awangardą. Jednocześnie teksty dotykają duchowości, uzależnienia i auto‑deziluzji Gahana, przy czym nigdy nie popadają w patos; raczej obracają się w rejestrach szczerej, brudnej spowiedzi.

Co ciekawe, w wielu rankingach fanowskich „Songs of Faith and Devotion” zajmuje drugie miejsce zaraz po „Violator”, a niektórzy krytycy (szczególnie w Stanach) stawiają ją nawet wyżej. Album udowadnia, że Depeche Mode potrafią ewoluować, nie tracąc tożsamości — i właśnie to czyni ich ponadczasowymi.

Jak widać, w bogatej dyskografii Depeche Mode znajdziemy płyty przełomowe zarówno dla samego zespołu, jak i dla całej sceny elektronicznej. „Violator” pokazał światu, że syntezatory mogą być równie poruszające jak rockowa gitara, „Music for the Masses” udowodnił, że stadionowy rozmach da się połączyć z art‑popem, „Black Celebration” zdefiniował mroczną estetykę lat 80., a „Songs of Faith and Devotion” śmiało wkroczył w lata 90., flirtując z grunge’em.